همه ما روزهای هفته خود را با بیدار شدن در صبح زود، مثلاً ساعت ۶ یا ۷ صبح آغاز می‌کنیم و این روند تا آخر هفته ادامه دارد و هر روز که فکر می‌کنیم به خواب بیشتری احتیاج داریم به خودمان وعده می‌دهیم که آخر هفته در روز تعطیل با بیشتر خوابیدن کمبود خواب خود را جبران خواهیم کرد. اما واقعیت این است که در روز آخر هفته، مانند صبح شنبه رأس ساعت بیدار می‌شویم یا اگر بیشتر از روزهای دیگر بخوابیم هنوز در بدن خود احساس خستگی می‌کنیم و انگار توانایی جبران کمبود خواب‌مان را نداریم.
این امر کاملاً طبیعی است، اگر شما هر روز هفته را به اندازه کافی بخوابید و به این امر عادت کنید، تمام طول روز احساس خوشایندی دارید و دیگر لازم نیست آخر هفته مدت زمان بیشتری را در رختخواب بمانید. همچنین بهتر است بدانید که کمبود خواب در طول هفته را نمی‌توان با خوابیدن بیشتر در آخر هفته جبران کرد، بنابراین برای جبران کمبود خواب طبیعی خود وعده خوابیدن بیشتر در روزهای تعطیل آخر هفته را فراموش کنید. اگر در روزهای هفته به اندازه کافی نخوابید؛ کم‌کم در دورن خود احساس خستگی می‌کنید، زودرنج می‌شوید و به سرعت انرژی انجام کارهای خود را از دست خواهید داد. در این مقاله می‌خواهیم نکات بسیار مهمی را در مورد خواب مطرح نماییم.
هرگز نمی‌توان خواب را جبران کرد
خواب و سلامتی شما مانند بانک نیست، خواب مانند یک بدهی مالی در طول هفته نیست که بتوانید آن‌را در آخر هفته با پرداخت بدهی جبران کنید؛ بنابراین تلاش خود را بر روی این موضوع قرار دهید تا روزانه به اندازه کافی بخوابید، این امر از خالی شدن انرژی شما در طول هفته جلوگیری خواهد کرد. در حالی که شب‌ها بسیاری از شما به این فکر می‌کنید که “امشب کمی بیشتر بیدار خواهم ماند تا پروژه‌ام را تمام کنم و بعد با آرامش بیشتری بخوابم، این امر به مرور زمان الگوی خواب شما را برهم می‌زند و منجر به ناراحتی بسیاری در بدن شما و ایجاد احساس ناخوشایند در شما خواهد شد.
بیایید فکر کنیم شما از اول هفته تا روز آخر کاری شنبه تا چهار شنبه، شش ساعت کمبود خواب داشته‌اید؛ بنابراین برای جبران آن تصمیم می‌گیرید که آخر هفته ده ساعت بیشتر بخوابید، شاید فکر کنید چنین پیشنهادی ایده بسیار خوبی خواهد بود؛ اما واقعیت این‌طور نیست. خوابیدن بیش از اندازه در طول روز می‌تواند زمان واکنش شما، توانایی و تمرکز شما را به شدت کاهش دهد. همچنین کمبود خواب در شب گذشته می‌تواند احساس استرس و اضطراب را در طول روز در شما ایجاد کند. همین امر می‌تواند مانع از خواب مناسب در شب آینده شود، با ادامه همین روند نظم خواب شما برهم خواهد خورد.
در یکی از مطالعات که توسط دانشگاه نورث وسترن انجام شده است. نشان می‌دهد که وقتی حیوانات از خواب محروم می‌شوند مخصوصاً در طول روزهای متوالی، هیچ تلاشی برای جبران کمبود خواب نمی‌کنند، یعنی آن‌ها برای جبران خستگی خود ناشی از کم‌خوابی روزهای بعد مدت زمان بیشتری را به خواب نخواهند رفت، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت استراحت زیاد برای جبران کم‌خوابی‌های روزهای قبل هیچ تأثیری برای بهبود عملکرد بدن و رهای از خستگی کم‌خوابی روزهای قبل نخواهد داشت.
“برای فعال سازی مغز برای یادگیری‌های کلامی نیاز است که به خوبی بخوابید. زمانی که با کمبود خواب مواجه هستید یادگیری کلامی مغز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و کارایی خوب خود را از دست خواهد داد”
تأثیرات کمبود خواب بر روی بدن
مهم نیست که شما دیر وقت به رختخواب می‌روید تا کاملاً خسته باشید و به سرعت بخوابید، مهم این است که در زمان مناسب به رختخواب بروید؛ حتی اگر در خود کوچک‌ترین احساس خستگی نمی‌کنید. بنا به یک تحقیق مشخص شده است؛ که حواس‌پرتی ناشی کم بود خواب موضوع بسیار جدی است و می‌تواند مشکلات بسیاری جدی را مخصوصاً در زمان رانندگی و سرکار ایجاد کند. عدم خواب کافی بر روی حافظه کوتاه مدت تأثیرگذار است، تحقیقات نشان می‌دهد محرومیت از خواب مناسب تأثیرات منفی بر روی یادگیری کلامی و درک صحیح از پیرامون ما ایجاد میکند.
ایجاد عادت زود خوابیدن
زمانی که خسته هستید به رختخواب بروید و هرگز سعی نکنید به هر دلیل جلو خوابیدن خود را بگیرید، در زمان مناسب بخوابید، زنگ هشدار را روشن کنید تا به موقع از خواب بیدار شوید. برای ایجاد عادت جدید زود خوابیدن در هفته اول نیم ساعت قبل از ساعت خواب شبانه‌ای که داشتید به رختخواب بروید، در هفته دوم یک ساعت زودتر به رختخواب بروید در این صورت کم‌کم عادت زود خوابیدن در بدن شما تشکیل خواهد شد. توجه داشته باشد قبل از خواب تلفن همراه و رایانه خود را خاموش کنید و محیط خواب خود را کاملاً تاریک نمایید، تاریکی به زودتر خوابیدن شما کمک میکند.
اگر هنگام بیدار شدن در صبح ابتدا احساس ناخوشایندی دارید، آلارم ساعت را بر روی یک زمان خاص تنظیم کنید و هر روز همان ساعت بیدار شوید، کم‌کم بدن شما به این تغییرات عادت میکند و صبح هنگام بیدار شدن بدن احساس خوشایندی خواهد داشت، برای رسیدن به چنین حس خوبی کمی باید صبور باشید.بسیار مهم است که به بدن خود گوش دهید، هر زمان که در خود احساس خواب می‌کنید کمی به بدن خود استراحت دهید و از خواب‌های کوتاه روزانه کمک بگیرید، هرچند که خوابیدن در طول روز می‌تواند یک عادت باشد و بدن شما به آن نیازی نخواهد داشت؛ مانند خوابیدن هنگام صبح بعد از آلارم ساعت؛ بنابراین با کمی توجه و صبر عادت‌های جدید درست خوابیدن را در خود ایجاد کنید. تا در طول روز از تمرکز بالا و انرژی لازم برخوردار باشید. در بعد از ظهرها و صبح زود قهوه بنوشید تا با بیدار نگه‌داشتن خود در طول روز شانس خوابیدن ۸ ساعت در طول شب برای شما افزایش یابد. توجه داشته باشید که چرت‌های بعد از ظهر می‌تواند کیفیت خواب شبانه را کاهش دهد، بنابراین سعی کنید این عادت را از خود دور کنید.
هرگز به خواب بدهی نداشته باشید
اگر دانش‌آموزی در منزل دارید باید توجه داشته باشید که مهم‌ترین کار و برنامه‌ریزی برای او تنظیم درست ساعت خواب او است. میزان خواب به شغل، جنسیت یا سن بستگی ندارد و در هر رده سنی باید به اندازه مورد نیاز بدن بخوابید. اگر صبح هنگام به صدا درآمدن آلارم ساعت با احساس خوشایندی از خواب بیدار شدید، یعنی شب قبل به اندازه کافی خوابیده‌اید و این احساس خوب از خواب شب گذشته آمده است و می‌توان این احساس خوب را در تمام روز حفظ کرد و روزی پر انرژی را سپری نمود.
