بیماری مزمن کلیه یک بیماری است که به آرامی پیشرفت می‌کند و عملکرد کلیه‌ها را طی سالیان مختل می‌کند و درنهایت منجر به نارسایی کلیه می‌شود. بیماری مزمن کلیه تا زمانی که به مرحله پیشرفته نرسد قابل‌شناسایی و تشخیص نیست.
وقتی کلیه دچار نارسایی مزمن می‌شود عملکرد آن کمتر از ۲۵ درصد حالت نرمال آن است. در زیر اطلاعاتی کلی و ضروری راجع به این بیماری ارائه می‌شود:
- علائم رایج عبارت‌اند از: فشارخون بالا، خستگی و مشاهده خون در ادرار.
- علل این بیماری شامل دیابت و بیماری‌های خاص کلیوی ازجمله، کلیه پلی کیستیک می‌باشد.
- این بیماری هیچ درمانی ندارد و هر درمانی که انجام شود تنها شامل کاهش علائم است.
- تشخیص از طریق آزمایش خون، اسکن کلیه یا بایوپسی انجام می‌شود.
این مطلب را نیز بخوانید: عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ کدم‌اند؟
علائم بیماری مزمن کلیه
افرادی که امکان ابتلای آن‌ها به این بیماری بالاست باید دائما وضعیت خود را چک کنند، تشخیص به‌موقع از وارد شدن آسیب‌های جدی به کلیه جلوگیری می‌کند. علائم معمول عبارت‌اند از:
- کم‌خونی
- خون در ادرار
- ادرار تیره
- کاهش هوشیاری ذهنی
- کاهش ادرار
- ادم- تورم پاها دست‌ها و مچ پا
- خستگی
- فشارخون بالا
- بی‌خوابی
- خارش پوست
- کاهش اشتها
- اختلال نعوظ در مردان
- تکرر ادرار به‌خصوص در شب‌ها
- گرفتگی عضلات
- لرزش و تکان عضلات
- حالت تهوع
- درد پشت
- تنگی نفس
- پروتئین در ادرار
- تغییرات ناگهانی در وزن
- سردردهای بدون علت
درمان
درواقع هیچ درمانی برای بیماری مزمن کلیه وجود ندارد و تنها می‌توان علائم را تحت کنترل درآورد و روند پیشرفت بیماری را کند کرد. مبتلایان باید مقادیر زیادی دارو مصرف کنند که این داروها به‌منظور درمان موارد زیر استفاده می‌شوند:
درمان کم‌خونی
هموگلوبین ماده‌ای است که در گلبول‌های قرمز خون وجود دارد و اکسیژن را به سرتاسر بدن منتقل می‌کند، اگر سطح هموگلوبین پایین باشد کم‌خونی به وجود می‌آید. بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه باید مکمل آهن مصرف کنند تا دچار کم‌خونی نشوند. آهن در ساختار هموگلوبین حضور دارد.
تعادل فسفات
افراد بیمار نمی‌توانند فسفات را به‌درستی از بدن خارج کنند، درنتیجه باید مصرف مواد غذایی حاوی فسفات را کاهش دهند که این مواد شامل لبنیات، گوشت قرمز، تخم‌مرغ و ماهی است.
فشارخون بالا
این علامت یکی از رایج‌ترین علائم بیماری کلیه است و بسیار مهم است که فشارخون در این افراد کنترل شود تا کلیه‌ها از آسیب محافظت شوند.
دیالیز
دیالیز نوعی درمان است که به‌وسیله آن مواد زائد و مایعات اضافی از خون خارج می‌شوند درحالی‌که کلیه‌ها قادر به انجام این کار نیستند. یکی از خطرات دیالیز ابتلا به عفونت است. ۲ نوع کلی دیالیز وجود دارد:
- همودیالیز: خون به خارج از بدن بیمار پمپاژ می‌شود و داخل دستگاه دیالیز می‌رود و در آنجا تصفیه می‌شود. بیمارانی که همودیالیز می‌کنند باید هفته‌ای سه بار و هر بار به مدت ۳ ساعت این کار را انجام دهند.
- دیالیز صفاقی: در این نوع دیالیز از صفاق یا پرده‌ای که حفره شکم را می‌پوشاند به‌عنوان صافی استفاده می‌شود و مواد زائد و مایعات از بدن دفع می‌شوند.
پیوند کلیه
برای بیمارانی که دیگر هیچ راهی ندارند پیوند کلیه بهتر از دیالیز است. فرد گیرنده و فرد اهداکننده باید یک نوع گروه خونی و پروتئین‌ها و آنتی‌بادی‌های سطح سلولی مشابه داشته باشند تا خطر پس زدن پیوند کاهش یابد.
علل بیماری مزمن کلیه
- دیابت
- فشارخون بالا
- انسداد مجاری ادراری
- بیماری‌های کلیوی
- تنگی شرایین کلیوی
- سموم کراتینی
- مشکلات مربوط به دوران جنینی
- لوپوس
- مالاریا و تب زرد
- برخی از داروها
- استفاده بیش‌ازحد از مواد مخدر
- آسیب‌ها و جراحت‌های فیزیکی
پیشگیری
با رعایت موارد زیر می‌توان تا حد زیادی علائم بیماری مزمن کلیه را کاهش داد:
رژیم غذایی
یک رژیم غذایی سالم شامل میوه‌ها و سیزیجات، غلات کامل، گوشت گوساله یا ماهی است که به کاهش فشارخون کمک می‌کند.
فعالیت بدنی
انجام ورزش منظم علاوه بر سالم نگه‌داشتن سطح فشارخون به کنترل بیماری‌های مزمن مثل دیابت و بیماری‌های قلبی کمک می‌کند، البته ورزش باید متناسب باسن، وزن و وضعیت سلامتی باشد.
دوری کردن از مواد خاص
قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین ازجمله سرب به مدت طولانی و نیز سوءاستفاده از الکل و داروها ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.
