امروزه خودکشی نوجوانان و جوانان از جمله بحرانی ترین مشكلات جوامع صنعتی به شمار می‌آید و هر خانوادهای باید از علل اقدام جوانان به این عمل آگاه بوده و زمینه‌های بروز آن را بشناسد تا بتواند در هنگام مواجه با آن بهترین تصمیم را بگیرند.آمارها نشان می‌دهد که بیشترین علت خودکشی در نوجوانان به دلیل قرار گرفتن در موقعیت‌های خاصی است که تحمل سختی آن را ندارند و یا می‌خواهند از آن فرار کنند. تراژدی مرگ یک نوجوان به دلیل مغلوب شدن در برابر مشکلات و ناکامی می‌تواند برای خانواده، دوستان و به طور کلی جامعه فاجعه آمیز و نابود کننده باشد. در چنین شرایطی همهٔ اطرافیان فرد مثل دوستان و خانواده و همسایه‌ها و همکلاسی‌های فرد تلاش خواهند کرد تا از خودکشی فرد جلوگیری کنند. داشتن آگاهی و دانایی می‌تواند باعث جلوگیری از تراژدی‌های بیشتر شود و در واقع همیشه داشتن اطلاعات در این زمینه می‌تواند خیلی در زمینه پیشگیری کمک کند. هر چند همیشه با داشتن آگاهی و اطلاعات به طور کامل نمی‌توان از این فاجعه جلوگیری کرد اما می‌توان تا حدودی به این افراد کمک کرد.
درباره خودکشی نوجوانان
دلایل خودکشی نوجوانان و یا اقدام به خودکشی آنها می‌تواند پیچیده باشد. اما در طی نوجوانی، میزان خودکشی و اقدام به خودکشی بسیار زیاد است. بر اساس آماری که مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها ارائه داده است خودکشی سومین عامل مرگ و میر در بین نوجوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله می‌باشد. همچنین در برابر هر خودکشی موفق بین نوجوانان ۲۵ مورد تلاش برای خودکشی و در واقع خودکشی ناموفق گزارش شده است.
- این مطلب را نیز بخوانید:خودکشی ؛ دلایل و عوامل خودکشی چیست؟ (قسمت دوم)
نوع خودکشی و همچنین نرخ خودکشی بین دختران و پسران نوجوان تفاوت زیادی دارد. دختران دو برابر پسران به خودکشی فکر می‌کنند و همچنین اقدام به خودکشی در بین دختران دو برابر پسران می‌باشد و معمولاً آنها از طریق بریدن رگ دست و یا خوردن دارو خودکشی می‌کنند اما خودکشی موفق در بین نوجوانان پسر چهار برابر دختران می‌باشد و دلیل آن استفاده نوجوانان پسر از روش‌های خشن خودکشی مانند پرت کردن خود از ارتفاع می‌باشد.
ویژگی‌هایی که خطر خودکشی نوجوانان را افزایش می‌دهد
نوجوانان به خاطر شرایط سنی که دارند احساسات مختلفی را تجربه می‌کنند و در واقع شرایطی که در آن قرار دارند یک وضعیت خاکستری بین کودکی و بزرگسالی هست که فرد با تصمیمات و افکار متفاوتی باید رو به رو شود. مطمئناً نوجوانی دوره‌ای از زندگی فرد هست که فرصت‌ها و پتانسیل فروانی برای داشتن آینده روشن وجود دارد اما این دوره می‌تواند برای نوجوان که هنوز ظرفیت تحمل شرایط سخت را ندارد پر از استرس و اضطراب باشد و در نهایت این اضطراب و استرس که نوجوان آمادگی مدیریت آن را ندارد به افسردگی منجر شود. در این دوره فرد باید در زمینه‌های مختلف مثل اجتماعی شدن، تحصیلات و مسئولیت پذیری رشد کند و همهٔ این موارد می‌تواند برای نوجوان فشار زیادی ایجاد کند.
در نوجوانی باید فرد بتواند رابطه برقرار کند و هویت جنسی خود را هم به دست آورد و همچنین بتواند استقلال روانی خود را رشد دهد که همهٔ این موارد به علت بعضی انتظارات اطرافیان می‌تواند برای نوجوان منبعی از تعارض و استرس باشد.
نوجوانانی که مشکلات روانی مثل اختلالات دوقطبی و افسردگی و اضطراب و اسکیزوفرنی دارند احتمال این که افکار خودکشی داشته باشند بسیار بیشتر هست. همچنین نوجوانانی که با تغییرات سخت و دشوار مثل جدایی والدین، فوت والدین، مهاجرت و یا مشکلات مالی مواجه می‌شوند و یا قربانی تجاوز در گذشته هستند خطر خودکشی در آنها بیشتر می‌شود.
مواردی که می‌تواند خطر خودکشی نوجوانان را افزایش دهد:
داشتن یک اختلال روان‌شناختی، به ویژه افسردگی، اختلال دوقطبی و مصرف الکل و مواد مخدر (در واقع، حدود ۹۵٪ از افرادی که در اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند، در زمان مرگ اختلال روانی دارند) می‌تواند خطر خودكشی نوجوانان را بسیار افزایش دهد.
- احساس ناراحتی، بی‌قراری شدید و پریشانی
- احساس نا امیدی و بی‌ارزش بودن که اغلب همراه با افسردگی است
- یک اقدام قبلی خودکشی
- سابقه خانوادگی افسردگی یا خودکشی
- عاطفی، جسمی و یا سوء استفاده جنسی
- فقدان یک شبکه پشتیبانی، روابط نامناسب با والدین یا همسالان و احساسات انزوای اجتماعی
- برخورد اشتباه و خصمانه و غیر انسانی با مسأله ترنس‌سکشوال یا همجنس‌گرایی در یک خانواده یا جامعه و یا محیط مدرسه
- علائم هشدار دهنده که باید والدین دقت کنند.
خودکشی نوجوانان اغلب پس از یک رویداد استرس‌زا در زندگی مانند مشکلات در مدرسه، شکست عاطفی در اثر جدایی از دوست دختر یا پسر خود، مرگ یک عزیز، طلاق یا یک اختلاف خانوادگی بزرگ رخ می‌دهد.
نوجوانانی که ممکن هست در مورد خودکشی فکر کنند و یا اقدام کنند
- صحبت در مورد خودکشی یا مرگ به طور کلی
- گفتن حرف‌هایی مثل این که شاید دیگر نباشد.
- صحبت در مورد احساس ناامیدی یا احساس گناه
- دوری غیر منتظره از خانواده و دوستان
- نوشتن آهنگ‌ها، اشعار یا نامه‌هایی در مورد مرگ، جدایی و از دست دادن
- شروع به دادن چیزهای باارزش خود به خواهر و برادر و یا دوستان خود
- میل به شرکت در فعالیت‌های مورد علاقه خود را به یک باره از دست بدهد.
- مشکل در تمرکز و توجه پیدا کند.
- تغییرات عجیب در عادات و حتی خوردن
- مشارکت در رفتارهای ریسک پذیری
- علاقه به مدرسه یا ورزش را از دست بدهد.
والدین چه کاری باید انجام دهند؟
بسیاری از نوجوانانی که اقدام به خودکشی می‌کنند و یا خودکشی ناموفق دارند معمولاً قبل از اقدام هشدارهایی به افراد صمیمی و عزیزان خود می‌دهند. به همین دلیل بسیار مهم هست که والدین این نشانه‌ها را بشناسند و در واقع با آگاهی از این علائم می‌توانند به فرزند خود کمک کنید.
نکته مهمی که والدین از آن غافل می‌شوند این هست که وقتی فرزندشان می‌گوید قصد خودکشی دارد فرض را بر این می‌گیرند که فرزندشان فقط به دنبال جلب توجه هست و می‌خواهد محبت به دست بیاورد. مهم است بدانیم که اگر نوجوانان هنگام نیاز به این توجه نادیده گرفته شوند، احتمال این که به خودشان آسیب برسانند و حتی خودکشی کنند خیلی بیشتر می‌شود. بنابراین والدین باید دقت کنند هشدارها را به عنوان جلب توجه در نظر نگیرند.
با فرزندان خود صحبت و به آنها توجه کنید
وقتی فرزند شما افسرده هست و یا انزوا گرفته، سعی کنید به او محبت و توجه کنید. درک کردن و فهم افسردگی در نوجوانان بسیار مهم هست زیرا با افسردگی رایج در بین بزرگسالان متفاوت است و به توجه ویژه نیاز دارد. به عنوان مثال ممکن هست به شکل مشکل در رابطه با دوستان، نمرات خیلی کم، مشکل در خواب و یا بی‌قراری ظاهر شود و با افسردگی مزمن که به صورت غم و گریه هست تفاوت داشته باشد.
مهم این است که سعی کنید با پذیرش خیلی بالا با آنها ارتباط برقرار کنید و نگرانی، حمایت و عشق خود را بیان کنید. اگر نوجوان شما به شما اعتماد کند، متوجه خواهد شد که او برای شما مهم هست و شما به مشکل او با تمام وجود توجه دارید. دعوا با یک دوست شاید برای والدین چیز مهمی نباشد ولی برای یک نوجوان می‌تواند بسیار مهم و ویرانگر باشد. این که مشکلی که فرزند شما با آن درگیر هست چقدر بزرگ هست یا خیر، مسئله مهم این هست که این مشکل می‌تواند نا امیدی و غمگینی فرزند شما را بسیار افزایش دهد.
اگر نوجوان شما برای صحبت با شما راحت نیست، از یک فرد بی‌طرف مانند یک خویشاوند، یک فرد معنوی، مربی، مشاور مدرسه یا دکتر فرزندتان کمک بگیرید تا با او صحبت کنند. بعضی از والدین تمایلی ندارند که از نوجوان خود در مورد خودکشی یا آسیب رساندن به خود سؤال بپرسند و صحبت کنند. سؤال پرسیدن و صحبت با نوجوانان همیشه می‌تواند کمک کننده باشد هر چند این کار می‌تواند مشکل باشد. سعی کنید دلیل سؤال کردن خود را به آنها توضیح دهید.
