سه حالت زمانی مشخص وجود دارد که ذهن انسان می‌تواند در هر لحظه از زندگی‌اش آن‌را مورد کنکاش و بررسی قرار دهد. گذشته، حال و آینده. فکر کردن و تمرکز داشتن روی این چهارچوب‌های زمانی اهمیت زیادی داشته و بیشترین وقت و تمرکز را صرف زمان حال کردن، از هر چیزی مهم‌تر است.
چرا؟ زمانی که شما روی گذشته تمرکز می‌کنید، به افکاری که در ذهنتان ثابت و راکد مانده، فکر می‌کنید. آیا ما به طور عادی درباره گذشته‌مان چنین افکاری داریم: «من باید آن کار را می‌کردم که…»، «اگه فقط من…»، «من هرگز نباید آن کار را می‌کردم که…»، «اگر آن اتفاق هرگز نمی‌افتاد…»
ما چندین بار چنین عباراتی را از پردازنده ذهن خود عبور می‌دهیم تا درنهایت صرفاً به یک نتیجه اخلاقی برسیم، پشیمانی! زمانی که ما روی گذشته تمرکز کنیم، بخش بسیار زیادی از حوزه افکار ما روی چنین عباراتی متوقف می‌شوند: باید آن کار را می‌کردم، می‌توانستم آن کار را بکنم، آن کار را نکردم، ای‌کاش آن کار را نمی‌کردم. به بیانی دیگر، ما نسبت به اقدامات گذشته‌مان پشیمانیم و می‌خواهیم راهکاری باشد تا بتوانیم همه آن‌ها را مجدداً تکرار کنیم و جبران اشتباهات کرده باشیم.
فکر می‌کنید چه اتفاقی می‌افتد؟ ما نمی‌توانیم! بنابراین، تمرکز برگذشته به ما اجازه می‌دهد تا روی پیامدهای منفی تمرکز کنیم که خواهان تغییرشان هستیم، اما توان تغییرش را نداریم. تنها اثراتی که از چنین پردازش‌های ذهنی و یادآوری رویدادهای گذشته باقی می‌مانند، احساس ناخوشایندی برای ماست. زمانی که این اتفاق بی‌افتد، ما احساس ناراحتی می‌کنیم، و حالمان خراب می‌شود. وقت گذاشتن برای گذشته، همان‌طور که می‌شود دید، برای سلامت ذهنی ما اصلاً مناسب نیست.
بیل کین می‌گوید: «دیروز تاریخ است، فردا معماست و امروز، هدیه‌ای است از جانب خداوند.»
اما در مورد تمرکز بر آینده چطور. زمانی که ما درباره آینده فکر می‌کنیم، معمولاً چنین افکاری داریم: «اگه این‌طوری بشه چی میشه؟»، «چی میشه اگه این اتفاق نیفته؟»، «چی میشه اگه پول کافی برای انجام… وجود نداشته باشه؟». پس مزایای تفکر بر رویدادهای آینده چیست؟ با داشتن چنین طرز تفکری، خودمان را در قفس نگرانی زندانی می‌کنیم.
طبق مطالعه انجام شده توسط تعدادی از روانشناسان، آن‌ها دریافتند که ۹۲ درصد از افرادی که در مورد مسائل متعدد نگرانی دارند، هرگز آن چیزها برای‌شان رخ نداده است. به بیانی دیگر، اکثریت نگرانی‌هایی که داریم، بی‌فایده هستند، چون اصلاً به واقعیت بدل نمی‌شوند. به این فکر کنید که ما چقدر وقت صرف فکر کردن درباره گذشته یا آینده می‌کنیم. به بیانی دیگر، به این فکر کنید که ما چقدر وقت برای افکار پشیمانی یا نگرانی صرف می‌کنیم. من فکر می‌کنم که شما هم نسبت به الگوهای فکری به شدت ناسالم این چنینی، طرز فکر مشابهی داشته باشید.
سه چهارچوب زمانی گذشته، حال و آینده وجود دارد و با روند حدفی که طی کردیم، تصمیم گرفتیم که زندگی در گذشته یا آینده، جایگزین‌های نامناسبی هستند و تنها یک انتخاب برایمان می‌ماند: حال!!! اگر بتوانیم ذهن‌هایمان را آموزش دهیم که تمرکز بیشتری روی وضعیت حال داشته باشند، به اجبار نگرانی و پشیمانی را باید کنار خواهیم گذاشت. بنابراین سؤالی که پیش می‌آید، این است که چطور می‌توانیم «متمرکز بر زمان حال» باشیم.
در اینجا سه رفتار پیشنهادی وجود دارد که می‌تواند موجب شود تا شما زمان بیشتری را روی زمان حال بگذارید:
۱٫ اولین ۱۵ دقیقه آغاز هر روزتان به افکارتان تعلق دارد
دقیقاً ۱۵ دقیقه اولیه بعد از زمانی که بیدار می‌شوید، جهت تعیین وضعیت آن روز شما، بسیار با ارزش خواهد بود. این زمانی است که ذهن خودآگاه و ناخودآگاه شما در وضعیت هشدار و پویا قرار دارد. در آن زمان، یکی دو دقیقه وقت صرف مشاهده و بررسی سلامت جسمانی خود کنید و هرگونه افکار برجسته دیگر مثبت یا منفی را بررسی کنید. هدف بلند مدتی که اینجا به دنبال‌ش هستید، مشاهده (بررسی و کنکاش دقیق) کردن است، نه دست به تغییر زدن. مشاهده کنید و در زمان حال حضور فعال داشته باشید.
۲٫ نقاط کلیدی اصلی خود در طول روز را پیدا کنید
در طول روز، با وجود فشارهایی که در جهت دستیابی به زندگی مطلوب متحمل می‌شویم، نیاز داریم تا نقاط کلیدی بنیادینی را پیدا کنیم که بتوانند به ما در فکر کردن در مورد حال کمک کنند. اگر مسئول فروش هستید و در جاده در رفت و آمدید، ممکن است بخواهید به لحظه‌ای فکر کنید که وارد ماشینتان می‌شوید، یا دقیقاً لحظه‌ای قبل از اینکه ماشینتان را ترک کنید، تا ذهنتان روی وضعیت فعلی تمرکز داشته باشد.
اگر پشت میزنشین باشید، شاید هر لحظه‌ای که بلند شده یا می‌نشینید، یا هر زمانی که تلفن را قطع می‌کنید، چنین لحظه تمرکزی داشته باشید. به بیانی دیگر، باید فقط یک دقیقه را صرف این مسئله کنید که احساسات و افکارتان را تحت بررسی و کنکاش قرار دهید و از این لحظات به مانند یک لنگر جهت یادآوری، استفاده کنید. هدف بلندمدتی که در اینجا به دنبال آن هستید، تغییر نکردن است، فقط مشاهده کنید.
مادر ترزا می‌گوید: «دیروز گذشته است. فردا نیامده است. ما فقط امروز را داریم، پس بیایید، دست‌به‌کار شویم»
۳٫ پیش از خوابیدن مشاهده کنید
در پایان روز، زمانی که شما در تخت خواب‌تان هستید و آماده خوابیدن شده‌اید، پیش از اینکه ذهن ناخودآگاه شما برای آخرین بار در طول روز، کنترل اوضاع را به دست بگیرد، به احساساتی که دارید و افکاری که دنبال می‌کنید، عمیقاً فکر کنید. فقط مشاهده کنید. تلاش نکنید که چیزی را تغییر دهید. مشاهده، پای ما و افکارمان در وضعیت حال ماندن، سفت و محکم می‌سازد.
این‌ها سه روش ساده برای تمرکز کردن روی زمان حال هستند، نه گذشته یا آینده. من نمی‌گویم نمی‌بایست از گذشته درس گرفت و نمی‌گویم که برای آینده نباید برنامه‌ریزی کرد. من فقط می‌گویم که نباید همیشه این دو، اطراف ما پرسه بزنند. اینکه گه‌گداری بخواهند به شما سربزنند، مشکلی نیست. این روش‌ها را در زندگی خود به کار بگیرید تا در کمتر از یک ماه روی وضعیت کنونی زندگی‌تان تمرکز کامل داشته باشید.
