در این مطلب سعی داریم دو نشان درج شده بر روی بسته‌های مواد غذایی یعنی نشان سازمان غذا و دارو و نشان سیب سلامت را به شکل کاملا ساده شرح دهیم، تا گامی در ارتقا سلامت و آگاهی جامعه خود برداشته باشیم. افراد مبتلا به بیماری‌های خاص نظیر بیماران کلیوی، قلبی عروقی و یا دیابت از حساسیت ویژه‌ای برای انتخاب غذای خود برخوردارند، بنابراین اطلاع از بهداشتی بودن تولید مواد غذایی و مقدار و محتوی مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها برای این افراد بسیار حیاتی است. همچنین واضح بودن و تشخیص درست اطلاعات درج شده روی بسته‌های مواد غذایی از اهمیت خاصی برخوردار است که برای همه افراد جامعه به ویژه گروه‌های ذکر شده گمراه‌کننده نباشد.
نشان سازمان غذا و دارو
این روزها بر روی بسته‌های مواد غذایی، دارویی و بهداشتی علاوه بر درج نام و مشخصات آن، ترکیب مواد تشکیل‌دهنده محصول ، وزن و زمان تولید و انقضا ، علامت‌هایی نیز در بخش‌های پایین یا کنار آن‌ها چاپ شده است.
یکی از این علامت‌ها، نشان سازمان غذا و دارو با تصویر سیب رنگی است که بخش سمت راست آن آبی و سمت چپ به شکل برگ با رنگ سبز می‌باشد.
برگ وسط آرم به صورت یک چشم طراحی شده است که نمادی از وظیفه نظارتی سازمان غذا و دارو است و برگ نیز به عنوان نماد رویش و زندگی نظارتی که سعی در حفظ و ارتقای سلامت مصرف کننده دارد در نظر گرفته شده است. برگ سبز رنگ دوم که در بالای نماد قرار داده شده است، نشان دهنده خط مشی متعالی سازمان بوده و روند ارتقای سازمان را نشان می‌دهد. در قسمت چپ آرم از حرف F لاتین، حرف اول کلمه FOOD و به معنای غذا، نیمه راست نماد حرف D نخستین حرف کلمه DRUG به معنای دارو و در نهایت شکل کلی آرم نشانگر F.D.O مخفف سازمان غذا و دارو (ORGANIZATION FOOD AND DRUG) طراحی شده است.
به طور کلی سازمان غذا و دارو در سال ۱۳۸۵ با هدف نظارت بر دارو، مواد خوراکی، آرایشی و بهداشتی به عنوان یکی از معاونت‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی کار خود را آغاز کرد که مجری دانشگاه‌های علوم پزشکی برای تامین و ارتقاء سلامت مردم، امنیت غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی جامعه است.
بر اساس قانون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درج نشان سازمان غذا و دارو و شماره پروانه بهداشتی ساخت یا واردات یا شناسه نظارت کارگاهی بر روی برچسب مواد و فرآورده‌های غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی تولید داخل و وارداتی از نخستین روز سال۱۳۹۱ هجری شمسی اجباری شد. در همین حال نشان ایمنی غذا به شرکت‌هایی اعطا می‌شود که کلیه استانداردهای تولید، نگهداری و توزیع را رعایت کرده باشند.
۸۰ هزار فرآورده غذایی در ۱۰ هزار کارخانه کشور تولید می‌شود که تمام این داروها و محصولات غذایی براساس مراجع علمی و تخصصی و قواعد متداول دنیا مجوز گرفته‌اند. در این بین محصولاتی مورد تایید هستند که دارای این نشان باشند و برچسب اصالت این امکان را به مردم می‌دهد که جدای از پروانه وزارت بهداشت که بر روی محصولات چاپ شده، از سلامت محصول نیز اطمینان پیدا کنند. محصولات وارداتی دارای این نشان نیز از نظر بهداشتی کنترل شده هستند. توصیه کارشناسان بهداشت و سلامت استفاده از محصولاتی است که دارای نشان استاندارد و سازمان غذا و دارو می‌باشند، زیرا با استفاده از این محصولات نشاندار نه تنها سلامت افراد تضمین می‌شود بلکه در صورت بروز عوارض ناشی از مصرف آن‌ها، می‌توان از تولید کنندگان و توزیع کنندگان به مراجع قانونی شکایت کرد.
- نشانی وب سایت سازمان غذا و دارو: www.fda.gov.ir
- آدرس سازمان غذا و دارو: تهران، خیابان انقلاب، روبروی درب اصلی دانشگاه تهران، خیابان فخر رازی، نبش خیابان وحید نظری، سازمان غذا و دارو، شماره ۳۰
- تلفن:۶۱۹۲۷۰۰۰
- نمابر:۶۶۴۶۹۱۲۲
- کد پستی:۱۳۱۴۷۱۵۳۱۱
- پست الکترنیکی: info@fda.gov.ir و co@fda.gov.ir
نشان سیب سلامت یا نشانگر تغذیه‌ای
حتما هنگام خرید مواد غذایی جداول و نوشته‌های روی آن توجه شما را جلب کرده است. قبلا برخی از محصولات صادراتی جدول تغذیه‌ای را روی بسته مواد غذایی خود درج می‌کردند، که شامل مقدار کالری، پروتئین، چربی کلی( شامل چربی اشباع و چربی غیراشباع) کلسترول، سدیم، کربوهیدرات تام (شامل فیبر و قند) در ۱۰۰ گرم از محصول است، اما قابلیت استفاده از این جدول محدود است، زیرا تخمین ۱۰۰ گرم محصول برای مصرف‌کننده مشکل است، شما نمی‌توانید مقدار کالری و قند و چربی یک بسته پفک ۲۰ گرمی یا یک کیک شکلاتی ۴۵ را محاسبه کنید.
سازمان غذا و دارو به منظور افزایش آگاهی مصرف کنندگان و اصلاح الگوی مصرف در ارتقاء سلامت جامعه گام‌های موثری برداشته و نشانگر تغذیه‌ای را با مفاهیم ساده و قابل درک برای مصرف‌کننده طراحی کرده است. در واقع هدف از نشانگرهای رنگی که به آن نشان سیب سلامت نیز می‌گویند کمک به مصرف‌کننده به منظور شناسایی ویژگی‌های تغذیه‌ای محصول است تا با توجه به شرایط جسمی و نیازهای شخصی، انتخاب آگاهانه داشته باشد.
همان‌طور که مشاهده می‌کنید نشان سیب سلامت، کادر بالای نوارهای رنگی محل درج معیار قابل فهم برای مصرف کننده است، معیار قابل فهم در اغلب موارد برابر با وزن ماده غذایی درون بسته است و یا تعداد سهم ماده غذایی درون هر بسته ذکر شده است، مثلا مقادیر انرژی و قند و چربی و اسیدچرب در یک عدد کیک ۲۰ گرمی در یک بسته کیک شکلاتی که شامل دو عدد کیک است یا یک قاشق غذاخوری کشک بر روی لیوان کشک‌های آماده یا یک عدد نان در یک بسته ۴ عددی از آن و یا یک لیوان شیر بر روی بطری شیر پاستوریزه یک لیتری درج می‌شود. این روش برای افراد کم‌سواد یا پیر که دقت و حوصله خوبی ندارند نیز کاربرد دارد، زیرا با توجه به رنگ‌های تعیین شده می‌توانند سالم بودن یا عدم سلامت ماده غذایی را به راحتی تشخیص دهند.
